Toen ik jong was, was ik geïntrigeerd door heermoes, Equisetum arvense. Ik kon tijden kijken naar de leden van de takjes. Het leek wel of deze plant een bouwpakket was. Mijn fascinatie groeide toen ik erachter kwam dat deze plant echt ontzettend oud is en net als varens zich voortplanten door middel van sporen, die ze over flinke afstanden wegschiet.
De liefde voor heermoes nam alleen maar toe naarmate ik meer over deze plant leerden. Zo ontdekte ik dat ze echt een bizar groot aantal kwalen kon beïnvloeden. De bekendste zijn waarschijnlijk die aan het bewegingsapparaat. Ze helpt tegen osteoporose en peesontstekingen en van alles daar tussenin. Haar werking tegen nieraandoeningen is ook behoorlijk bekend. Minder mensen weten waarschijnlijk dat heermoes werkt tegen zwakke plekken in het gebit en zwakke haren en nagels. En dan heb ik nog maar een paar toepassingen genoemd.
Heermoes wordt dus al sinds mensenheugenis ingezet tegen allerlei aandoeningen. Dit gebeurde ook op magische wijze. Allereerst hebben we de sympathische toepassing bij ziektes en ongemakken waardoor heermoes een geliefde plant was voor gebruik tegen botbreuken, maar ook bij slecht groeiend en breekbaar haar. Een andere sympathische toepassing deed haar vaak in de slaapkamer belanden, omdat ze tegen onvruchtbaarheid en impotentie zou werken. Gezien de vorm van de sporenaar waarin de sporen zich bevinden vind ik dit niet zo’n vergezochte toepassing.
En of dit alles nog niet genoeg is zijn er tal van andere praktisch toepassingen van deze plant bekend. Lees er over in deze plantenmonografie.
Heermoes groeit op wortels die meters diep kunnen gaan en zich daarnaast ook nog horizontaal verplaatsen. Dit maakt het moeilijk om van haar af te komen als ze zich eenmaal gevestigd heeft. Heermoes groeit in twee fases. Tijdens het voorjaar, de eerste fase, verschijnt er een stengel van maximaal 25 cm hoog, zonder vertakkingen en zonder bladgroen, waarop de sporenaar groeit. Dit is de zogenaamde vruchtbare of fertiele stengel. In die sporenaar bevinden zich de sporen waarmee heermoes zich voortplant. Die sporen worden door een ingenieus mechanisme een soort van weggeschoten. Omdat ze daarbij ook nog sprongetjes kunnen maken, kunnen ze zich over relatief grote afstand verplaatsen.
Nadat de fertiele stengel verwelkt is volgt de infertiele stengel. Deze holle stengel is wel vertakt en bestaat uit leden en 6 tot 12 ribben. De zijtakken staan in kransen rondom de centrale stengel. Ook deze zijtakjes zijn geleed. Ter hoogte van die kransen bevinden zich de stengelschedes met 6 tot 12 tanden.
Heermoes heeft geen bladeren zoals we die kennen van minder oude planten en geen bloemen. Er zijn meerdere soorten Equisetum en vanwege de giftigheid van andere soorten is het belangrijk goed op te letten. Bij heermoes, Equisetum arvense, zijn de zijtakjes opstijgend en bij vele andere ofwel horizontaal ofwel afhangend. Ook is bij heermoes het eerste lid van de zijtakken langer dan de bijbehorende stengelschede.
Heermoes heeft vele praktisch toepassingen. Zo kan ze gebruikt worden om textiel mee te verven. Afhankelijk van de manier van verven kun je er verschillende geeltinten mee krijgen, evenals olijfgroen. Je kunt heermoes ook gebruiken als schuurpapier en als middel om metalen mee te poetsen.
Heermoes heeft een aantal fijne eigenschappen om te gebruiken in de tuin. Zo kun je heermoesgier gebruiken om zowel echte als valse meeldauw – ook wel bladvlekkenziekte genaamd – te bestrijden. Daarnaast neemt heermoes zware metalen op uit de bodem. Als pionierplant op met slakken vervuilde grond is heermoes dus een welkome gast. Door deze eigenschap is het meteen belangrijk om zeker te weten dat de heermoes die je gebruikt om te eten of kruidengeneesmiddelen mee te maken niet op vervuilde grond staat.
Er zijn vele Equisetum soorten. Alleen arvense is medicinaal te gebruiken. Vele Equisetum soorten zijn giftig, arvense dus niet. De giftigheid van Equisetum soorten bij paarden is ook bekend. Dit geldt dus niet bij arvense, die is ook voor paarden alleen giftig bij dagelijkse consumptie in grote hoeveelheden. Dit gegeven betekent wel dat je heel zeker moet zijn dat je met Equisetum arvense te maken hebt en niet met de ontzettend giftige Equisetum palustre.
Heermoes wordt ook veel gebruikt in cosmetica, zoals shampoos voor breekbaar haar, maar ook crèmes tegen slappe huid, striae en cellulitis.
De voorouders van deze plant waren primitieve bomen die wel 40 meter hoog werden.
Basislidmaatschap is gratis. Een plantenmonografie bevat informatie over:
Het is niet toegestaan inhoud te kopiëren
en zie verborgen content
