Valeriaan, Valeriana officinalis, is zo’n plant die je echt overal tegenkwam waar ik opgroeide. De vochtige rivierklei bij ons in de buurt zorgde er wel voor dat deze plant zich goed op haar gemak voelde. Als ik dus op mijn pony door het bossige gebied langs de Oude Maas reed, zoefde ik er geregeld langs. Het was dus zeker een plant die wij goed kenden en waarvan we wisten hoe we haar konden gebruiken. Een monografie van deze plant is daarom zeker een goed idee.
Geneeskrachtig gezien is valeriaan bij uitstek een plant die rust geeft. In geval van slapeloosheid, zenuwaandoeningen, hyperactiviteit, angst en allerlei hieraan verwante aandoeningen werkt ze langs meerdere wegen. Ook bij verslavingsproblematiek kan ze goed ingezet worden. In onze hectische maatschappij moeten we dit kruid koesteren omdat het een natuurlijk alternatief voor soms rottige medicijnen biedt. Uiteindelijk is het aanpakken van de oorzaak van de aandoening natuurlijk het beste. Maar om een vicieuze cirkel te doorbreken is deze plant zeer geschikt.
Magisch gezien kun je valeriaan natuurlijk gebruiken om goed te slapen, maar ook om psychische krachten te versterken, bijvoorbeeld bij divinatie. Ze wordt ook gebruikt voor zuiverings- en beschermingsrituelen en om kalmte te bewaren of herstellen. De overlevering vertelt daarnaast dat een vrouw slechts een takje valeriaan op haar kleding hoeft te bevestigen om te zorgen dat mannen haar als hondjes achterna lopen.
Valeriaan heeft een compacte, kruipende wortelstok met veel zijwortels en haarwortels. De wortel is vlezig van structuur, behalve de haarwortels, die vezelig zijn. De stengel is rechtopstaand, hol en gegroefd en heeft alleen bovenin vertakkingen. Onderaan de stengel bevindt zich een bladrozet en verder langs de stengel tegenoverstaande bladeren. De bladeren zijn oneven geveerd met 11 tot 23 getande deelblaadjes.
In het derde jaar verschijnen de bloemen. Ze zijn 2 tot 4 millimeter in diameter, met wit tot dieproze gekleurde buisbloempjes. De dopvruchten zijn lichtbruin met vier ribben en een haarkroon met witte haren.
In vele tuinen staat rode valeriaan (Centhranthus ruber). Dit is geen echte valeriaan en deze plant heeft geen medicinale werking.
Valeriaan wordt al vanaf de oudheid medicinaal gebruikt. Toentertijd werd het nog veel breder ingezet dan tegenwoordig en stond het bekend als panacee. Niet zo vreemd dat het een van de planten is die in het Engels bekend staat als All-heal.
Basislidmaatschap is gratis. Een plantenmonografie bevat informatie over:
Het is niet toegestaan inhoud te kopiëren
en zie verborgen content
