Hoe rumineren en corumineren trauma kunnen verankeren en verergeren
Rumineren en corumineren zijn patronen die veel voorkomen bij mensen die een traumatische ervaring hebben doorgemaakt. Rumineren is een soort van piekeren, maar rumineren gaat over gebeurtenissen uit het verleden, terwijl piekeren over de toekomst gaat. Corumineren (ook wel geschreven als co-rumineren) is als je herhaaldelijk met anderen rumineert, met bijvoorbeeld vrienden of familie of zelfs een therapeut die niet tot een oplossing weet te komen. Hoewel praten over emoties in sommige gevallen kan helpen, kunnen rumineren en corumineren juist averechts werken en trauma verankeren en verergeren. In dit artikel ga ik dieper in op waarom deze processen plaatsvinden en hoe ze de negatieve gevolgen van trauma kunnen versterken.
Wat is rumineren?
Rumineren verwijst dus naar het repetitief en passief nadenken over de oorzaken en gevolgen van negatieve gebeurtenissen en gevoelens uit het verleden zonder tot een constructieve oplossing te komen. Bij rumineren blijft iemand vastzitten in een cyclus van negatieve gedachten zonder echt vooruit te komen. Hoewel rumineren soms verward wordt met nadenken of probleemoplossend denken, verschilt het op een cruciaal, punt: het leidt niet tot een nieuwe inzichten of oplossingen, maar houdt iemand gevangen in negatieve gevoelens en gedachten.
Wat is corumineren?
Corumineren gaat een stap verder en houdt in dat mensen gezamenlijk hun zorgen of negatieve gevoelens delen en herhaaldelijk bespreken. Dit kan voorkomen in vriendschappen, romantische relaties, of met familieleden. Corumineren verschilt van normale sociale steun omdat de focus blijft liggen op het herhaaldelijk herkauwen van negatieve gedachten en gevoelens in plaats van op steun en oplossingen. Dit co-rumineren zien we in alle lagen van de bevolking en op elke leeftijd. Social media lijken het plaatsvinden van corumineren verergerd te hebben.
Hoe rumineren en corumineren trauma verankeren
Een nare gebeurtenis veroorzaakt doorgaans een diepgaande emotionele reactie, die vaak gepaard gaat met gevoelens van angst, woede, verdriet en machteloosheid. Als op het moment van plaatsvinden geen effectieve “oplossing” komt voor deze gevoelens, kan er trauma ontstaan. Elke keer wanneer men herinnerd wordt aan de gebeurtenis, komen onwillekeurig de gevoelens weer bovendrijven. Wanneer iemand er vervolgens over begint te rumineren, versterkt dit de intensiteit van deze gevoelens en verankert het ze. Dit gebeurt op verschillende manieren:
- In stand houden van negatieve emoties: Door voortdurend te rumineren blijft iemand de gebeurtenis steeds opnieuw beleven. Dit leidt ertoe dat het lichaam en de geest de stressvolle situatie als het ware telkens opnieuw doorlopen, wat kan leiden tot chronische stress en zelfs depressieve klachten. Deze negatieve cyclus kan voorkomen dat de hersenen het trauma op een gezonde manier verwerken, waardoor het trauma verankerd raakt in het geheugen.
- Ongezonde hersenverbindingen: Herhaaldelijke negatieve gedachten versterken specifieke neurale paden, waardoor negatieve associaties met het trauma sterker worden. In feite leert het brein om deze gedachten steeds sneller en makkelijker op te roepen, waardoor de kans groter wordt dat iemand blijft steken in een negatieve interpretatie van de gebeurtenis.
- Onderbreken van adaptieve verwerking: Rumineren verstoort het vermogen van de hersenen om de gebeurtenis op een gezonde manier te verwerken, er emotioneel afstand van te nemen of zelfs opnieuw te kleuren. Waar verwerking gericht is op het aanvaarden en integreren van de gebeurtenis in het leven, zorgt rumineren ervoor dat de gebeurtenis steeds weer centraal staat in het emotionele leven van de persoon.
Corumineren: de risico’s van gedeeld rumineren
Corumineren kan rumineren verder versterken door de rol die anderen spelen. Hoewel het delen van ervaringen soms troost kan bieden, verdiept corumineren het trauma juist. Dat komt door de volgende principes:
- Sociale bekrachtiging van negatieve emoties: Wanneer twee mensen corumineren, versterken zij vaak elkaars negatieve gevoelens en gedachten. Dit zorgt ervoor dat het herbeleven van het trauma een terugkerend onderdeel wordt van hun interactie, wat leidt tot een negatievere stemming en emotionele belasting bij beide personen.
- Geen ruimte voor gezonde copingmechanismen: Wanneer vrienden, partners of familieleden blijven hangen in het delen van negatieve gevoelens, is er weinig ruimte voor positieve coping technieken of oplossingen. In plaats van te helpen en ondersteunen vormt corumineren daarmee een barrière voor gezonde verwerking en herstel.
- Versterking van stresshormonen: Het herhaaldelijk bespreken van trauma zorgt ervoor dat stresshormonen zoals cortisol en adrenaline verhoogd blijven. Dit kan leiden tot een chronische staat van alertheid en spanning. Dit belemmert het herstel en kan bijdragen aan emotionele uitputting.
- Negatieve invloed op het sociale netwerk: Naast het versterken van het trauma kan corumineren ook negatieve gevolgen hebben voor het bredere sociale netwerk. Vrienden of familieleden die betrokken zijn bij het proces kunnen emotioneel uitgeput raken. Dit kan weer leiden tot conflicten, afstand nemen en zelfs isolatie van de persoon die getraumatiseerd is.
Hoe kan men rumineren en corumineren doorbreken?
Het doorbreken van deze neerwaartse spiraal is mogelijk. Zoals bij alles begint dit bij bewustwording van het probleem. Wanneer die er eenmaal is, kun je stappen gaan zetten zoals bijvoorbeeld de volgende:
- Grenzen stellen in sociale interacties: Voor mensen die de neiging hebben tot corumineren is het belangrijk om gezonde grenzen te stellen. Dit kan betekenen dat gesprekken over trauma beperkt worden in duur en frequentie of dat er een balans wordt gezocht tussen het bespreken van moeilijke ervaringen en het delen van positieve momenten en interesses.
- Mindfulness en meditatie: Mindfulness kan helpen om gedachten te observeren zonder erin verstrikt te raken Deze technieken helpen mensen om de focus te verleggen naar het hier en nu en ondersteunen de verwerking van trauma zonder vast te lopen in negatieve gedachten.
- Schaduwwerk: wanneer het je eenmaal lukt om afstand te nemen van je gedachten, kun je overgaan tot het regelmatig doen van schaduwwerk. Meer informatie over wat dat inhoudt, vind je hier.
- Zoeken van professionele ondersteuning: Een therapeut kan helpen om inzicht te krijgen in hoe rumineren en corumineren bijdragen aan de emotionele last van trauma. Zorg er wel voor dat de therapie wel gericht is op oplossing van een probleem. Het is ondertussen wel duidelijk dat pure “praattherapie” averechts kan werken. Een goede optie is bijvoorbeeld hypnotherapie.
- Oefenen, oefenen, oefenen: In plaats van je te richten op de negatieve aspecten van een situatie, kan oplossingsgericht denken helpen om concrete stappen te bedenken voor de toekomst. Dit verlegt de focus van het probleem naar wat iemand kan doen om beter met de situatie om te gaan. Alle bovenstaande stappen helpen hierbij. Wat vervolgens rest is heel veel oefenen. Een situatie is immers zelden van het ene op het andere moment ontstaan en dat kun je van het oplossen daarom ook niet verwachten.
Zorg dat rumineren en corumineren jou niet van jouw beste verhaal afhouden
Resumerend, rumineren en corumineren zijn patronen die veel voorkomen na een traumatische ervaring, maar ze kunnen een obstakel vormen voor herstel. Door te blijven hangen in negatieve gedachten en deze steeds opnieuw te bespreken, wordt het trauma niet alleen verankerd, maar vaak ook verergerd. Dit is niet alleen kwalijk omdat niemand gelukkiger wordt van zich getraumatiseerd voelen, maar ook omdat de gevoelens van moedeloosheid die daarbij kunnen ontstaan de toegang tot je intuïtie kunnen blokkeren. Waarom dat een probleem is, lees je in De Hagetisse’s Intuïtieboek.
Gelukkig zijn er methoden en interventies om deze patronen te doorbreken. Met bewustzijn, gerichte therapie en gezonde sociale interacties kunnen mensen leren om hun trauma op een constructieve manier te verwerken en hun leven weer op te bouwen. In het eerdergenoemde boek vind je meteen tactieken om patronen te doorbreken en ervoor te zorgen dat het verhaal dat jij over jezelf vertelt een stuk beter bij jou past.
