De invloed van verpakkingsmaterialen op gezondheid in het algemeen en kanker in het bijzonder

Bij het kopen van voedsel letten veel mensen ondertussen wel op de ingrediënten, maar niet op het verpakkingsmateriaal. Toch kunnen de stoffen in verpakkingen een grote invloed hebben op onze gezondheid. In het Voedingsboek en de Voedingscursus bespreek ik dit ook, omdat gezond eten niet los gezien kan worden van de verpakking waar het in zit. Een recente studie uit China onderstreept dit weer eens. De onderzoekers in kwestie komen tot de conclusie dat verpakkingsmaterialen met hormoonverstorende stoffen een verhoogd risico op kanker met zich meebrengen.

Wat zijn hormoonverstorende stoffen?

Hormoonverstorende stoffen, ook wel hormoonstoorders genoemd, zijn chemicaliën die het hormonale systeem van ons lichaam kunnen ontregelen. Ze komen voor in sommige kunststoffen en andere verpakkingsmaterialen. Wanneer voedsel in contact komt met deze materialen, kunnen er kleine hoeveelheden stoffen “weglekken” naar het voedsel. Dit proces noemen we migratie. Vanuit het voedsel komt het vervolgens in ons lichaam terecht. Voorbeelden van hormoonverstoorders zijn BPA en ftalaten, die vaak in plastic verpakkingen worden gebruikt.

Hormoonverstorende stoffen kunnen het risico op bepaalde ziekten verhogen, zoals dus kanker, maar ook hartziekten en hormoongerelateerde aandoeningen. Omdat deze stoffen in kleine hoeveelheden in het voedsel terechtkomen, kunnen ze over de jaren heen ophopen in ons lichaam. Dit maakt het lastig om de directe gevolgen te zien, maar op de lange termijn kan dit gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.

Verhoogd risico op kanker

De eerdergenoemde Chinese studie onderzocht 387 effecten van zeven veelvoorkomende hormoonstoorders op veertien verschillende soorten tumoren. Hieruit bleek een sterk verband tussen blootstelling aan hormoonverstorende stoffen en een verhoogd risico op kanker, vooral bij bloedkankers en hormoongevoelige kankers, zoals prostaat- en hersenkanker. Van de 387 onderzochte effecten waren er 140 statistisch significant, wat wijst op een sterk verband tussen deze stoffen en kankerrisico’s.

Een belangrijk mechanisme waarmee hormoonverstorende stoffen kanker kunnen bevorderen, is door schade aan ons immuunsysteem. Deze stoffen hebben vaak ook immuuntoxische eigenschappen: ze verstoren de activiteit van immuuncellen. Daarnaast veroorzaken ze oxidatieve stress, wat DNA-schade kan geven en bijdraagt aan het ontstaan van kankercellen.

Fyto-oestrogenen: een gezonde tegenhanger

Niet alle stoffen die op hormoonreceptoren werken, zijn schadelijk. Fyto-oestrogenen, plantaardige stoffen die ook op hormoonreceptoren werken, kunnen juist een beschermend effect hebben tegen kanker. Volgens de Chinese onderzoekers is er een omgekeerde relatie tussen fyto-oestrogenen en het risico op bepaalde kankers, zoals borst-, prostaat- en eierstokkanker. De onderzoekers pleiten zelfs voor richtlijnen rond de aanbevolen inname van fyto-oestrogenen om hun beschermende effecten optimaal te benutten.

Waar vind je die fyto-oestrogenen? Gewoon, in je voeding. In veel groente, fruit, noten, peulvruchten, enzovoort, vind je deze stoffen. Weer een reden om een afwisselend en breed aanbod aan verse en pure voeding te eten!

Wat kunnen we doen om gezond te blijven?

Om de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen te verminderen en zo onze gezondheid te beschermen, zijn er een paar stappen die we zelf kunnen nemen:

1. Kies voor glas: Glas geeft geen schadelijke stoffen af en is een veilig alternatief voor plastic.
2. Vermijd BPA in plastic: Let bij plasticverpakkingen op de aanduiding ‘BPA-vrij’.
3. Gebruik verse en onbewerkte producten: Deze hebben vaak minder verpakking en dus minder kans op blootstelling aan schadelijke stoffen.
4. Zoek naar verpakkingen zonder hormoonverstorende stoffen: Sommige producten vermelden dat hun verpakking vrij is van hormoonverstorende chemicaliën, wat een veilige keuze kan zijn.

Strengere regels en wereldwijd beleid

De Chinese studie benadrukt het belang van strengere regelgeving. Volgens de onderzoekers is er wereldwijd onvoldoende bescherming tegen hormoonverstorende stoffen. De onderzoekers stellen dat regelgeving nodig is om deze stoffen te beperken, zowel op nationaal als internationaal niveau.

Verpakkingsmaterialen hebben ons leven zeker makkelijker gemaakt, maar sommige materialen bevatten hormoonverstorende stoffen die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Laten we daarom bewuster omgaan met verpakkingsmaterialen en waar mogelijk veilige alternatieven kiezen, zoals glas. Een strenger beleid en regelgeving kan daarnaast de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen beperken en zo de volksgezondheid op de lange termijn beschermen.