De basis voor een gezond leven, deel 5: bewegen op een goede manier

Wij mensen hebben altijd veel bewogen. We moesten wel als we te eten en drinken wilden hebben. Zelfs toen we landbouwers werden bewogen we veel. Gewassen plantten, verzorgden en oogstten zichzelf niet.

Door de geschiedenis heen werd de maatschappij in veel delen van de wereld langzaam maar zeker bewegingsarm. Daarnaast kreeg men een overvloed aan eten te verstouwen. Eerst de rijken. Die konden anderen het harde werk voor hen laten doen. Hoe dichter we bij onze huidige tijd kwamen, hoe meer mensen konden stoppen met bewegen, totdat uiteindelijk alleen een minderheid nog echt veel bewoog.

Parallel aan deze ontwikkeling zagen we dat sommige ziektes, die we welvaartsziektes noemen – denk hierbij aan obesitas, diabetes, etcetera – zich langzaam maar zeker uitbreidden naar de hele bevolking. Hoe minder we gingen bewegen, hoe zieker we werden. Bewegen is een essentieel onderdeel van gezondheid. Daar kunnen we het allemaal over eens zijn, want de gevolgen van onvoldoende bewegen zijn duidelijk zichtbaar om ons heen. Maar toch is die wetenschap niet altijd genoeg om in beweging te komen. Hoe komt dat?

We zijn geprogrammeerd om zuinig met onze energie om te gaan

Omdat energie een schaars goed is zijn we geprogrammeerd om er zuinig op te zijn. We komen daardoor in beweging als het nodig is en anders liever niet. Bewegen is niet heel vaak meer echt nodig, waardoor we onszelf tegenwoordig moeten dwingen om in beweging te komen. Dat noemen we dan sporten.

Niet iedereen is daar even goed in, zichzelf tot beweging dwingen. Zoals we hebben gezien is dat niet zo raar, aangezien we dus van nature zo min mogelijk energie verbruiken. Als je je dat bedenkt, is topsport helemaal tegennatuurlijk. Daar is een drive voor nodig die niet de norm is.

Topsport is eigenlijk niet zo verstandig

Topsport is continu onnodig, repetitief en overmatig bewegen en vraagt daarom meer van je lichaam en geest dan eigenlijk gezond is. Het is niet voor niets dat topsporters vaak geblesseerd zijn en er soms zelfs dood bij neervallen. Ik begrijp daarom niet zo goed waarom topsport zo geïdealiseerd wordt in onze samenleving. Eigenlijk is het niet zo’n goed idee om topsport tot voorbeeld te nemen.

Natuurlijk is het fijn als mensen die te weinig bewegen door een succesvolle topsporter geïnspireerd worden bij een club te gaan, maar een waarschuwing voor teveel fanatisme zou wel op z’n plek zijn. Iets van: “Let op, topsport kan een versleten lichaam en verstoorde lichaamsprocessen veroorzaken.”

Niet sporten en toch fit

Ik ben één van die mensen die nooit topsporter zal worden. Ik ben niet competitief aangelegd, waardoor een wedstrijd willen winnen nooit een stimulans was. Als introvert waren de sociale contacten ook al geen reden om elke week ergens in een team rond te willen hollen. En naar de fitnessschool? Als ik het een maand volhield was het veel.

Maar ik was wel altijd fit. Mijn spiermassa was prima ontwikkeld, als kind al. Hoe dat kwam, wist ik eigenlijk niet. Ik beschouwde mezelf immers als a-sportief. Als je er geen plezier in hebt op een georganiseerde sport te gaan, dan ben je gewoon niet sportief en beweeg je niet graag. Althans dat was het dogma dat me verteld was en ik voor waar aangenomen had.

Zoek beweging die bij jou past

Je voelt hem al komen: dat was onzin. Ik beweeg wel degelijk graag. Ik zie alleen het nut niet van ergens binnen op een loopband lopen. Wie doet dat terwijl je net zo goed ergens buiten kunt lopen en tegelijk een mooie omgeving zien? Het duurde echter letterlijk decennia tot ik zag dat al dat fietsen dat ik deed, die lange wandelingen die ik maakte en dat harde lichamelijk werk tussen de plantjes en in de stallen sport genoeg is. Ik moest eerst inzicht krijgen in de oorsprong van de mens en welke bedreigingen en drijfveren wij hadden voordat we verwende bankaardappelen werden.

De moraal van dit verhaal is dat beweging essentieel is voor een goede gezondheid maar dat het onzin is dat dat in de vorm moet komen van lidmaatschap van een sportclub. Het is vooral een kwestie van iets vinden dat voor jou belangrijk genoeg is om ervoor in beweging te komen. Voor mij is dat een mooie omgeving, buiten zijn met de zon op m’n huid en lekker in de tuin bezig zijn. Voor mijn echtgenoot is het muziek. Zo heeft iedereen wel wat.

Meer over dit onderwerp in het volgende blog…