Eenvoudig en effectief geneeskrachtige kruiden gebruiken: infusies en decocten

Mensen lijken vaak te denken dat hoe ingewikkelder het is om iets te krijgen, hoe waardevoller het moet zijn. Voor de geneeskrachtige werking van kruiden gaat dit zeker niet op. Natuurlijk is het leuk om te experimenteren met tincturen en dergelijke – en soms is het de beste manier om een bepaalde inhoudsstof te vangen of iets het hele jaar te kunnen gebruiken – maar voor de meeste planten geldt dat de meest eenvoudige manier om ze te gebruiken meteen de meest effectieve is. Ik heb het dan over infusies en decocten, oftewel afkooksels. Ik heb het over maceratie in water.

Waarom we moeilijk doen, terwijl het makkelijk kan

Ik heb het vermoeden dat onze fascinatie met ingewikkeldere procedures voortkomt uit de opmars van de farmaceutische industrie. Hierdoor hebben veel mensen het idee gekregen dat we vooral heel moeilijk moeten doen om een geneesmiddel te maken. Daarnaast is er door de opkomst van de allopatische geneeskunde heel veel kennis verdwenen en hebben we geleerd onze volksgeneeskunde te wantrouwen. Dat is ontzettend jammer.

Als je kijkt naar de geschiedenis van de medicijnkunde hebben we, naar mijn mening, best veel gewonnen. Denk aan antibiotica en andere manieren om in te grijpen op levensbedreigende situaties. Maar we hebben ook veel verloren. Onze mogelijkheden om onze eigen lichamen te lezen en begrijpen en onszelf te behandelen bijvoorbeeld.

Het effect van een plant is meer dan de som van haar inhoudsstoffen

Er is meer. Soms lijkt het alsof we doorgeschoten zijn. We grijpen nu regelmatig naar middelen die soms erger zijn dan de kwaal. Zo hadden we voor pijnstilling echt geen aspirine nodig. Dat konden we zelf al prima regelen door een middel met wilgenbast te maken. En dat konden we gebruiken zonder maagbeschermers nodig te hebben.

Waar de farmaceutische industrie namelijk nog steeds geen kaas van heeft gegeten, is de synergetische werking die alle inhoudsstoffen van een plant tezamen hebben. Onze wetenschappers zijn in staat een enkele inhoudsstof te isoleren en standaardiseren en kunnen soms zelfs inhoudsstoffen chemisch namaken. Maar het lukt nog steeds niet de werking van een plant in haar geheel – die vaak effectiever is dan de som van haar inhoudsstoffen doet vermoeden – te imiteren.

Water: nog altijd de effectiefste manier om de geneeskracht uit planten te lokken.

Maar ik dwaal af. We hadden het over medicijnkunde en onze fascinatie voor kolven, pipetten, destillatie en dergelijke. Mijn favoriete manier om de hulp van mijn plantaardige bondgenoten in te roepen is nog steeds de simpelste: een medicinale infusie of thee zetten. Of als het materiaal wat meer overredingskracht nodig heeft, zoals bast of wortel, een afkooksel of decoct. Je kan het weliswaar niet al te lang bewaren, maar het blijft de effectiefste manier om een geneesmiddel te maken.

Water is namelijk het beste en breedst werkende menstruum dat we tot onze beschikking hebben. Zo’n beetje elke inhoudsstof is te vangen in water als je wat geduld hebt. Doordat de samenstelling van het water verandert naarmate een infusie langer aan het trekken is, worden achtereenvolgens weer andere inhoudsstoffen in de vloeistof opgelost. En als we er dan ook nog hitte aan toevoegen, kunnen we zelfs de moeilijker toegankelijke inhoudsstoffen aan de plant ontlokken.

Maceratie in water biedt geneeskrachtige potentie mits op de juiste manier gebruikt

Maar opgelet: al gebruik ik zelf de woorden infusie en thee nog al eens door elkaar, een medicinale infusie of thee is meer dan een theezakje in een kop kokend water gooien. Er komt meer bij kijken dan het zetten van een simpel kopje thee. En een geneeskrachtig afkooksel of decoct is meer dan een plant een tijdje aan de kook houden. Je dient rekening te houden met het gedrag van de inhoudsstoffen die je los probeert te weken.

Hoe je een potente infusie of decoct maakt is echt niet ingewikkeld. Met wat simpele tips en trucs word ook jij een meestermedicijnenbrouwer. Deze gaan we in de volgende blogs in deze serie bespreken. We beginnen met de medicinale infusie, die ik de volgende keer ga behandelen. Eén ding kan ik alvast verklappen… zo’n thee-ei als op de foto… die gebruik ik dus alleen voor ‘gewone’ thee. 😉