Eenvoudig en effectief geneeskrachtige kruiden gebruiken deel 2: hete en koude infusies

In deel 1 van deze serie heb ik gehad over dat de effectiefste manier van geneeskrachtige kruiden gebruiken meteen de eenvoudigste is. En dat we het ook nog eens allemaal zelf kunnen doen en er weinig voor nodig hebben. Met slechts water, kruiden en iets om het in te doen heb je door een hete infusie of koude infusie te maken namelijk al de kracht van planten tot je beschikking. Strikt gezien kun je ook hete infusies en koude infusies maken met andere menstruums dan water, maar juist omdat we het simpel willen houden – en omdat water nog steeds het beste menstruum is om te gebruiken bij kruidenpreparaten die je niet lang hoeft te bewaren – laten we dit even voor wat het is.

Infusies met water dus. Vandaag gaan we het hebben over hoe je dit, praktisch gezien, het beste kunt aanpakken. Er zijn namelijk wel wat dingetjes die je in de gaten moet houden om goede hete en koude infusies te maken.

Infusie of toch decoct?

Allereerst zal je moeten bepalen of het kruid wat je wilt gebruiken geschikt is voor infusie of dat je er beter een decoct, oftewel afkooksel, van kunt maken. Deze keuze hangt af van het deel van een plant dat je gebruikt. De volgende plantenonderdelen zijn geschikt voor infusie: de meeste bladeren, bloemen, de zachtere stengels, sommige wortels.

Ik zeg ‘de meeste bladeren’ omdat er ook bladeren zijn die te taai zijn om makkelijk te onder het kookpunt te infuseren. Hetzelfde geldt voor wortels. De structuur van een enkele is toegankelijk genoeg om geen langdurige verhitting nodig te hebben. Maar de meesten zijn dat niet. Om het makkelijker te maken zullen we het er in dit blog op houden dat we bladeren, bloemen, zachte stengels met een infusie bereiden en de rest – wortels, bessen, taaie stengels – met een afkooksel.

Benodigde materialen

De meeste dingen die je nodig hebt vind je in je keuken. Allereerst is er natuurlijk de mok, pot of het glas. Om kruisreacties te voorkomen gebruik ik altijd aardewerk of glas. Als je een houder wilt gebruiken voor je kruiden, kies dan verstandig. Metaal kan reageren met bijvoorbeeld looistoffen in je planten en is daarom niet zo geschikt. Dat kan lastig zijn omdat de meeste kant en klare, herbruikbare kruidenzeven tegenwoordig gemaakt zijn van roestvrijstaal. Een houder van keramiek,glas of ongeverfd biologisch katoen zijn wel geschikt. Je kunt de kruiden natuurlijk ook los in je mok gooien.

Wat erg belangrijk is, is dat je jouw mok of glas kunt afdekken. Inhoudsstoffen zoals etherische olie vervliegen anders namelijk en dat willen we natuurlijk niet. Ikzelf ben in het gelukkige bezit van een infusiemok die ik in een kringloopwinkel vond. Je ziet ‘m op de foto. Deze bestaat uit een schotel en een kop, een keramische kruidenhouder en een deksel dat precies op de houder en de kop past. Er verstreek wat tijd tussen mijn vorige, gesneuvelde, infusiemok en het vinden van deze. Toen gebruikte ik een gewone mok en een goed passend schoteltje.

Wordt het een hete of koude infusie?

Je kunt infusies maken met heet, net gekookt water of met koud water. Welke je kiest hangt, wederom, af van de plant die je wilt gebruiken. Of liever gezegd, van de inhoudsstoffen die je wilt vangen of juist vermijden. De voornaamste reden waarom ik koude infusies gebruik, is als de plant etherische oliën bevat die ik nodig heb. Of als er looistoffen inzitten en ik die juist liever niet in m’n kruidenpreparaat heb. De eerste worden namelijk beter opgenomen in een menstruum van koud water. De tweede lossen niet zo goed op in koud water, waardoor ik ze met een koude infusie kan vermijden.

Houd er wel rekening mee dat het meer tijd kost om een koude infusie te bereiden. Je moet daarom goed vooruitdenken als deze bereidingswijze je voorkeur heeft. In noodgevallen kan het daarom voorkomen dat je toch voor een warme infusie kiest terwijl een koude optimaal geweest zou zijn. In dat geval kun je de ‘schade’ beperken door geen water te gebruiken dat net van de kook is, maar water dat al verder afgekoeld is.