Vrije keuze versus vrije wil: de ene bestaat en de andere niet

Wyrd deel 3: vrije keuze vs vrije wil foto

In mijn eerdere blogs over het lot of wyrd heb ik getracht uit te leggen waarom we niet echt kunnen overzien welke impact onze zogenaamde keuzes op ons leven zullen hebben. We maken deel uit van een groter web, een onmeetbaar driedimensionaal kleed dat op dit moment door alle wezens op aarde wordt geweven. Daarom kunnen we hopen dat we invloed uitoefenen op de richting waarin we gaan, maar we kunnen die nooit exact en doelbewust kiezen. Wat betekent dit voor de concepten vrije wil en vrije keuze? Bestaan die überhaupt? Om dit goed te kunnen bespreken, moet ik er eerst op wijzen dat de twee niet uitwisselbaar zijn. Vrije keuze is niet hetzelfde als vrije wil. Het feit dat we niet precies kunnen kiezen wat we willen met ons leven, betekent niet dat we onze vrije wil niet kunnen uitoefenen. Het is slechts enigszins beperkt.

Het verleden schept het heden en daarmee de toekomst

Laten we een voorbeeld proberen. Een tijdje geleden hadden we geen permanent dak boven ons hoofd. In ons tijdelijke huis gingen mijn gezin en ik om de tafel om onze opties te bespreken. Of zo leek het, omdat we in werkelijkheid geen keus hadden. Ons heden was namelijk geweven uit ons verleden. Alles wat we waren en de situatie waarin we ons bevonden, was eerder gecreëerd. Het resultaat daarvan was dat we niet echt een keuze hadden. Van buitenaf leek het alsof we veel opties hadden: in Nederland blijven, helemaal naar een ander land gaan, een nomadisch leven leiden… Door tal van factoren, onze persoonlijke voorkeuren, de drukte en het woningtekort in Nederland, de behoefte aan een vaste woonplaats die we thuis konden noemen, de behoefte aan sociale samenhang, was er echter maar één weg te gaan.

Er is geen vrije keuze, alleen vrije wil

Ik zal niet tegen je liegen, in wat een leven geleden lijkt, zou ik me lamgelegd hebben gevoeld over een gebrek aan opties leek. Tegenwoordig weet ik beter. Alhoewel er nog steeds momenten van frustratie zijn, ik weet ondertussen dat er niet zoiets bestaat als keuzevrijheid. We racen vooruit op de golven van ons leven, zoals water altijd de voor de hand liggende route vindt. Ik oefende daarom de vrijheid uit die ik heb, dat is mijn wilsvrijheid en accepteerde vrijelijk de koers die het leven me leidde. We zijn naar het buitenland gegaan en hebben een heerlijk huis gevonden dat we thuis noemden en thuis bleven noemen totdat we in een andere stroming werden geduwd. Een gezegde dat hierbij past en het aardig opsomt: als het niet gaat zoals het moet, dan moet het zoals het gaat. Kortom, als het niet gebeurt zoals je het in je hoofd had, dan pas je je zienswijze aan.

Dat wil niet zeggen dat je niet af en toe het gevoel kan hebben dat een situatie gewoon ronduit rot is of dat je dat gevoel dan maar moet wegstoppen, al concentrerend op wat er wel goed is. Vergelijk het met je hand per ongeluk op een heet oppervlak leggen. De hitte is een waarschuwing en het is daarom een goed idee om je hand meteen weg te trekken. Als je dat niet zou doen, zou je nog ernstiger gewond raken. Maar het blijft verstandig om, zodra je jezelf uit die paniekstand hebt, in eerste instantie aandacht aan je verbrande hand moet besteden. Je moet in ieder geval even onderzoeken hoe erg je huid er aan toe is en wat je moet doen om de schade te beperken. Anders zou je kunnen eindigen met een ontstoken hand en misschien zelfs sepsis. Accepteren dat dingen gaan zoals ze gaan, is iets anders dan jezelf dwingen om positief te blijven. Dat laatste is namelijk toxische positiviteit en dat kan je welzijn ernstig schaden.

Is dat zo?

Natuurlijk zijn de termen keuze en vrije wil in deze blog onderling uitwisselbaar. Het hangt er echt van af welke betekenis je aan welk woord hangt. Dat is de moeilijkheid met taal, zoals ik al eerder schreef. Ik hoop echter dat mijn voorbeeld duidelijk maakt wat ik bedoel. Het is belangrijk in mijn vak om echt, diep te begrijpen hoe dingen werken. Het punt is – en nu ga ik wat ik eerder heb gezegd volledig ondersteboven gooien- je kunt met wyrd spelen. Je kunt het web opzettelijk laten trillen. In feite is dat precies wat een hagetisse doet als ze aan magisch werk doet. Maar of het je al dan niet lukt om het web precies zo te laten trillen dat het de kant op gaat die jij wil, dat is ook weer wyrd. In dit blog tracht ik hier wat meer over te schrijven.

Dus waarom tover ik niet gewoon de perfecte plek voor mezelf, vraag je? Twee redenen … allereerst weet ik niet zeker hoe die perfecte plek eruit zou zien. Ten tweede geloof ik niet dat magie op die manier moet worden gebruikt. Ik heb het gevoel dat dit pad me iets te leren heeft en het verstandig is om op te letten.